MİTOZ VE MAYOZ HÜCRE BÖLÜNMESİ

Mitoz ve Mayoz hücre bölünmesi konusu

Mitoz bölünme çok hücreli canlıların(gözümüzle görebildiğimiz tüm canlılar ,insan,bitki,kedi,köpek vs.)zigottan itibaren ömür boyu devam eden bölünmedir.

Zigot kadın üreme hücresi yumurta ile erkek üreme hücresi spermin birleşmesi ile oluşan ilk hücredir. Mitoz bölünme, bu oluşan ilk hücre ile ömür boyu devam eder.

Mitoz sayesinde bir canlının zigottan oluşan bütün hücrelerindeki genetik bilgi aynı olur. Yani saçı ,gözü, tırnağı gibi bütün hücreleri aynı genetik bilgiyi taşır. Çok hücreli canlıların boy uzaması, kilo alması, yaralarının iyileşmesi, saçının, tırnağının uzaması mitoz sayesinde olur. Yani eğer mitoz geçiren canlı tek hücreli canlı ise (çıplak gözle göremediğimiz canlı ise) o canlıdan iki tane olmuş olur buda tek hücreli canlıda eşeysiz üremeyi sağlamış olur.

• Mitoz sayesinde birbirinin genetik olarak aynısı 2 yeni hücre oluşur.
• Yaralar iyileşir.
• Boy, saç, tırnak uzar.
• Kromozom sayısı sabit kalır.
• Mitoz bölünme sürekli devam eder ve canlı büyür.
• Genetik çeşitlilik yoktur tüm hücrelerdeki DNA bilgisi aynıdır.
• Zigot ile başlayıp ömür boyu devam eder.
• Çocukluk yıllarında daha hızlıdır yaşlanınca yavaşlar bu yüzden yaşlıların kırık ve yaraları çabuk iyileşmez.
• Vücut hücrelerinde meydana gelir.
• Hücrelerdeki genetik bilgi aynıdır fakat oluşan iki hücrenin sitoplazma miktarı farklı olabilir önemli olan DNA nın aynı olmasıdır.
• Önce çekirdek bölünür sonra sitoplazma bölünerek iki hücre oluşur.
• ÜREME ANA HÜCRELERİ MİTOZ İLE OLUR(ÖNEMLİ)

Önce çekirdek sonra sitoplazma bölünmesi olur.

ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ:

• DNA kendisini eşler(aynısından oluşur)
• DNA kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Bunun sonucunda çekirdek zarı kaybolur.
• Kromozomlar hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilir.
• Kardeş kromotitler kutuplara çekilerek ayrılır.
• Çekirdek tekrar oluşur.

BU ŞEKİL BİR KROMOZOMU GÖSTERMEKTEDİR. KARDEŞ KROMATİTLER GÖRSELDEKİ YAPILARDIR.

Çekirdek bölündükten sonra boğumlanarak sitoplazma ayrılır ve iki tane aynı hücre oluşur.

Mayoz bölünme ergenlik dönemi ile başlayan ve üreme hücrelerini oluşturarak (sperm, yumurta, polen) canlıların nesiller boyu AYNI KROMOZOM SAYISI ile çoğalmasını sağlar.

Mayoz bölünme ÜREME ANA HÜCRELERİNDE(SPERM ANA HÜCRESİ VE YUMURTA ANA HÜCRESİ) görülür.

İnsandan örnek verecek olursak tüm hücrelerinde 46 kromozom vardır üreme ana hücrelerinde mayoz olarak KROMOZOM SAYISI YARIYA DÜŞER(23 SPERM 23 YUMURTA OLUR) yani oluşan üreme hücreleri döllenme yaparak tekrar 46 hücreli zigotu oluşturur. İşte mayoz sayesinde kromozom sayısı yarıya düşüp döllenme ile beraber nesiller boyu canlılar kromozom sayısını sabit tutar.

n=23 olur döllenme ile 2n olur 2n=46

• Canlıların nesiller boyu kromozom sayısı sabit kalır.
• Bütün canlılar birbirinden genetik olarak farklı olur.
• Çeşitlilik oluşur.
• Üreme hücreleri oluşur.
• 4 tane birbirinden farklı hücreler olur.

Mayoz şekilde görüldüğü gibi iki aşamada gerçekleşir.Mayoz 1 ve mayoz 2 şeklindedir.

Mayoz 1sayesinde kromozom sayısı 23 olur.(HOMOLOĞ KROMOZOM AYRILDIĞI İÇİN) 46 olan hücre 23 e düşer. Bu durum ÇEŞİTLİLİĞE sebep olur.

Mayoz 1 de parça değişimi olur bu yüzden ÇEŞİTLİLİĞE SEBEP OLUR.

2tane farklı hücre olur daha sonra bu 2 hücre mayoz 2 geçirir.

Mayoz 2 de oluşan hücreler mitoza benzer şekilde bölünür kardeş kromatitler ayrılarak 4 farklı hücre olur.

Mitozda kromozom sayısı sabit kalır ,mayozda yarıya düşer.

Mitozda çeşitlilik yoktur, mayozda çeşitlilik vardır.

Mitozda 2 hücre olur mayozda 4 hücre olur.

Mitoz geçiren hücre defalarca mitoz geçirir ama mayoz geçiren hücre tekrar geçirmez(kadında ve erkekte vücuttan atılır vücutta olan diğer üreme ana hücresi mayoz geçirir.)